Technika pracy z koniem.

Technika „pracy z koniem”. Niewątpliwie każdy trener, instruktor, ma opracowaną swoją technikę. Ale, zawsze istnieje „ale”, dlatego warto przeczytać post, żeby poznać sposoby myślenia innych, bo ludzką sprawą jest się mylić. Każdy z nas kiedyś się uczył (a może miał niekompetentnego nauczyciela…?).
Ocenę pozostawiam czytelnikom.
Cezar

————————————————————-

JAK TO JEST Z TYM ZAPIERANIEM SIĘ W STRZEMIONACH?

Kości „rąk” konia nie są połączone z resztą ciała tak jak u nas. Nie mają kostnego połączenia z kośćmi reszty ciała. Konie nie mają obojczyków. Jak obojczyki łączą nasze ludzkie kości rąk ze szkieletem? Przymocowują łopatki do mostka. Obojczyki, wraz z mostkiem, to taki trochę wieszak – tzw. „ramiączko”. Na końcach tego „ramiączka” przyczepione są nasze łopatki. Z łopatek „zwisają” kości rąk – połączenie łopatki i kości ramiennej to staw ramienny. (http://quantanamera.com/kon-jaki-jest-konczyna-przednia-kosc-ramieniowa-i-lopatka/).

Z końskich łopatek również „zwisają” kości rąk. Jednak cały układ łopatki i kości ramiennej, ich ustawienie względem siebie i szkieletu, są zupełnie inne niż u ludzi. Nie będę jednak objaśniać tego dokładnie. Nie to jest tematem postu. Jeżeli ktoś z was nie interesował się budową szkieletu konia, to może jest teraz okazja, żeby to nadrobić. Tym wstępem chcę tylko uświadomić i podkreślić, że łopatki końskie „pozostawione są „kostnie” same sobie”. Końskie łopatki nie są zespolone żadną kością z resztą szkieletu.(http://quantanamera.com/kon-jaki-jest-konczyna-przednia-kosc-ramieniowa-i-lopatka/).

Końska „Łopatka, służy do przymocowania kończyny do tułowia oraz do wprawienia jej w ruch. Łopatka jest kością płaską, dzięki czemu stanowi obszerne pole przyczepu dla okolicznych mięśni…..Mięśnie umiejscowione po jej wewnętrznej, czyli żebrowej powierzchni, stanowią główna część tzw mięśniozrostu, który powoduje, że tułów jest jakoby zawieszony między dwiema łopatkami.

Dzięki skurczom mięśni łopatka wprawiana jest w ruch, niczym wahadło w zegarze. Ten jakże ciekawy sposób działania powoduje, że kończyny przednie są kończynami o specjalizacji podporowej, które muszą nadążyć za napędem pochodzącym z działania kończyn miedniczych.

Pewnym zaskoczeniem może być fakt, że łopatka łączy się mięśniowo nawet z kręgiem szczytowym, czyli pierwszym kręgiem szyjnym. Mięsień ten wprawdzie występuje u wszystkich ssaków pod nazwą mięśnia łopatkowo – poprzecznego. Jednak u konia zespolił się on z silnym mięśniem leżącym poniżej, który łączy kość ramienną z czaszką i szyją – mięśniem ramienno – głowowym. Można zatem mówić o bardzo silnej taśmie mięśniowej integrującej kończynę z okolicą potyliczno – szyjną.” ( źródło „Anatomia funkcjonalna konia sportowego” Marcin Komosa)

Czy ktoś z was zadał sobie kiedyś trochę trudu i poczytał trochę o mięśniach? O tym czym są i jak pracują?

„Mięsień (łac. musculus) – kurczliwy narząd, jeden ze strukturalnych i funkcjonalnych elementów narządu ruchu, stanowiący jego element czynny. Występuje u wyższych bezkręgowców i u kręgowców. Jego kształt i budowa zależy od roli pełnionej w organizmie.
Mięśnie zbudowane są z tkanki mięśniowej. Połączone z elementami szkieletu, w wyniku skurczów mięśniowych kurczą się i rozkurczają, powodując ruchy poszczególnych elementów szkieletu względem siebie. Źródłem energii, z którego korzysta mięsień, jest zmagazynowany w nim glikogen lub glukoza dostarczona przez krew.” (Wikipedia)

Podkreślam: „…w wyniku skurczów mięśniowych kurczą się i rozkurczają, powodując ruch poszczególnych elementów szkieletu względem siebie.” Dlatego tak ważne jest, żeby pracujący pod jeźdźcem koń miał rozluźnioną szyję. Mięśnie łączące łopatkę i kręgi szyjne powinny sprężyście pracować – kurczyć się i rozkurczać, żeby ruch konia mógł być swobodny i wydajny.
Każde siłowe działanie na pysk zwierzęcia i jego szyję spowoduje, że napnie ono mięśnie szyi w odruchu obronnym. Napięte mięśnie ograniczą możliwość tego swobodnego i wydajnego ruchu kończyn piersiowych. Napinanie mięśni w odpowiedzi na zadany ból, to naturalny odruch organizmu pozwalający zminimalizować uczucie bólu i dyskomfortu. Naturalnym odruchem jest też napinanie mięśni w odpowiedzi na siłowe wymuszanie ustawienia jakiejś części ciała. Jest też odruchem w odpowiedzi na siłowe wymuszanie ruchu ciała albo jego części. Siłowe zaciąganie wędzidła przez jeźdźca, obniżanie szyi konia za pomocą siły, to elementy pracy z koniem zadające mu ból i wymuszające ustawienie szyi.

Co to w ogóle znaczy, że mięśnie są spięte?

„Mięsień w czasie swojej typowej pracy systematycznie skraca się i wydłuża lub zmienia napięcie. Praca mięśnia jest najwydajniejsza, gdy pracuje on w pełnym zakresie ruchu – od pełnego rozciągnięcia do skurczu (czyli wspomnianego skrócenia długości), wtedy generuje pełną siłę.” (źródło: https://www.magazynbieganie.pl/jak-sie-nie-spinac-czyli-o-wyluzowywaniu-miesni-wywiad/) W odpowiedzi na różne niekorzystne bodźce, ciało albo jego część zaczyna pracować na coraz krótszych mięśniach – nie osiągają one pełnego rozciągnięcia. A co za tym idzie ciało albo jego część zaczyna pracować na coraz bardziej spiętych mięśniach. Wciąż organizm jest w stanie wykonywać pracę, ale jest ona już mniej efektywna. W wyniku cyklicznego spinania mięśni mogą one już nie wrócić do swojej pełnej długości. Wtedy mówimy, że mięśnie są spięte.

Jak już pisałam, mięśnie szyi i całego przodu wierzchowca stają się spięte w odpowiedzi na siłowe działanie człowieka na głowę i pysk konia. Napięcia powstają też wówczas, gdy mięśnie szyi pomagają przednim kończynom nieść nadmiar ciężaru ciała konia. Podczas pracy pod jeźdźcem konie odruchowo przerzucają ciężar na przód ciała. Ten odruch mają wszystkie konie i tylko człowiek może „oduczyć” koński organizm od przeciążania przodu. To jeździec musi nauczyć podopiecznego jak „przerzucić” nadmiar ciężaru ciała na jego tył. I zasada ta powinna dotyczyć każdego jeźdźca – powinna dotyczyć sportowca i osobę podróżującą rekreacyjnie na grzbiecie podopiecznego. Jeździec musi również nauczyć zadnią część ciała wierzchowca jak wydajniej angażować się do pracy. To angażowanie zadu pozwoli odciążyć przód ciała i pozwoli zwierzęciu rozluźnić mięśnie przodu ciała. Ale zadnie kończyny wierzchowca można zaangażować do tej wydajniejszej pracy tylko wówczas, gdy równocześnie namawia się konia do rozluźnienia mięśni z przodu ciała. Jest to takie zamknięte koło współzależności pracy nad zaangażowaniem zadu i rozluźnieniem przodu ciała konia. Każdy jeździec powinien mieć pełną świadomość, jak pracować na tym „zamkniętym kole”. Żaden koń sam z siebie nie rozluźni mięśni ani nie zaangażuje jakiejś partii mięśni do bardziej wydajnej pracy. Każdy, kto zdecyduje się na uprawianie jeździectwa, powinien stać się trenerem swojego podopiecznego. Każdy jeździec powinien umieć świadomie rozmawiać z koniem na temat rozluźniania mięśni i wyegzekwowania ich pracy w pełnym zakresie rozciągania i kurczenia. Do tej „rozmowy” człowiek potrzebuje odpowiednich komunikatorów.

Komunikatorem przekazującym prośby o rozluźnienie mięśni szyi są pomoce, które jeździec trzyma w dłoniach. Nie upieram się, że muszą to być wodze przyczepione do wędzidła. Mogą być ogłowia bezwędzidłowe. Chociaż uważam, że do dokładnego wskazywania mięśni na szyi, które wymagają wdrożenia ćwiczeń rozciągających i rozluźniających, wędzidło jest najbardziej precyzyjnym „narzędziem”. Ale mówię tu o najprostszym wędzidle. Nie widzę przy takiej pracy zastosowania dla wielokrążków, pelhama i innych wynalazków wzmacniających siłę ludzkich rąk. Nie widzę też możliwości przekazania podopiecznemu prośby o rozluźnienie mięśni szyi poprzez haltery, kantary, cordeo czy hackamore. Ale może ktoś inny widzi taką możliwość.

Jedno jest pewne – „komunikator” do rozmowy z przodem ciała konia musi być. Wybór jego rodzaju należy do was. Bez komunikatora człowiek nie wyczuje precyzyjnie napięć mięśni szyi i nie prześle wskazówek, według których zwierzę będzie mogło odpuścić te napięcia. Oczywistą rzeczą dla jeźdźców powinno być też to, że ten komunikator nie może działać siłowo i nie można nim zadawać zwierzęciu bólu. Konieczne jest też opanowanie pracy rękami niezależnie od pracy reszty ciała. Część tego postu pisałam w dzień, w którym szykowałam na obiad własną wersję kapsalona. Męża poprosiłam o puszczenie jakiejś optymistycznej muzyki. Puścił „Abbę”. Uwielbiam „Abbę” – nie da się nie tańczyć przy ich piosenkach. Dużym wyzwaniem było dla mnie rytmiczne i taneczne podrygiwanie na sprężyście pracujących nogach i równoczesne szykowanie produktów na obiad. Obieranie ziemniaków przy tanecznych pląsach szło mi lepiej niż ich krojenie na frytki. Krojenie warzyw na sałatkę nie było też łatwe, bo rytm i tempo tego krojenia siłą rzeczy musiały być zupełnie inne niż rytm tańca reszty ciała. Ale najtrudniejsze w takim ćwiczeniu jest to, że ręce nie uczestniczą i nie mogą uczestniczyć w czynności jaką wykonuje reszta ciała. Ręce nie mogą uczestniczyć w tańcu – tylko muszą wykonywać ruchy i czynności niezależne od tanecznego ruchu. Żeby móc dobrze pracować z koniem siedząc na jego grzbiecie, konieczna jest taka rozdzielność pracy ciała od pracy rąk. Tylko przy takiej świadomej pracy rąk, jeździec jest w stanie „rozmawiać” z koniem na temat rozluźnienia mięśni przodu jego ciała. A znowu taką niezależną pracę rąk można uzyskać tylko wówczas, gdy człowiek utrzymuje ciężar i równowagę ciała na własnych nogach opartych o podłoże. Na końskim grzbiecie tym podłożem są strzemiona.

Wracając jednak do wodzy, którymi nie można zadawać bólu i nie można siłować się z podopiecznym, to nasuwa się oczywisty wniosek, że wodzami nie można „wyhamowywać” ruchu wierzchowca. Czytelnicy moich blogów już to wiedzą. Wiedzą też, że prośby namawiające konia do zwolnienia tempa i zatrzymania, jeździec powinien przekazywać ciałem. Powinien przekazywać te prośby pracującymi mięśniami brzucha, regulując rytm i tempo ruchu swoich bioder. Regulując rytm i tempo anglezowania. Wiedzą, że jeździec powinien „być ułamek sekundy za koniem”. Wspominałam też już kiedyś o tym, że sygnałem proszącym zwierzę o zwolnienie tempa jest zapieranie się ciałem i zwiększanie swojego ciężaru w strzemionach. Tych, którzy teraz pomyśleli, że zapieranie się ciałem i obciążanie strzemion spowoduje tylko i wyłącznie napięcie i usztywnienie ciała jeźdźca, namawiam do przeczytania mojego poprzedniego postu. Proponuję wrócić do obecnego postu dopiero po przeczytaniu o tym, że „wszystko jest w głowie”.

Jednak stosowanie zwiększania ciężaru w strzemionach jako sygnału namawiającego do zwolnienia tempa jest nie lada wyzwaniem. Największym wyzwaniem jest nauczenie się prawidłowego sposobu „naciskania” na strzemiona. Naciskania na strzemiona bez napinania całego ciała. Jeszcze trudniej jest jednak wytłumaczyć to, jak używać tej pomocy. A najtrudniej to tłumaczenie przelać „na papier”. Co ciekawe, wierzchowce reagują od razu prawidłowo na taki sygnał. Reagują intuicyjnie i odruchowo w reakcji na uczucie przypominające konieczność ciągnięcia zwiększonego ciężaru.

Muszę teraz przypomnieć wam pozycję jeźdźca w siodle, która umożliwi „uruchomienie” sygnału: „ciężar w strzemionach”. Pozycja ta, to klęczenie z równoczesnym przysiadaniem okrakiem na „stołeczku” znajdującym się dokładnie pod naszym krokiem. Znajdującym się dokładnie między naszymi nogami.

Siedząc w ten sposób w siodle, jeździec musi potraktować strzemiona jak pedały hamulca. Jednak nie może naciskać na nie całym ciałem. Jest to tylko „ruch” łydek wraz ze stopami. Jest to praca wychodzącą z jednego stawu – stawu kolanowego w obu nogach. Myślę, że wielu z was jest kierowcami samochodów. Wyobraźcie sobie zwykłe i delikatne hamowanie w samochodzie. Delikatna praca nogi angażująca staw skokowy i kolanowy. Resztą ciała swobodna i rozluźniona siedzi w niezmienionej pozycji w samochodowym fotelu. A teraz wyobraźcie sobie nagłe i gwałtowne hamowanie, bo np. ktoś wybiegł nagle na ulicę. Noga tak mocno dociska pedał hamulca, że wbijacie swoje ciało w oparcie fotela, podnosząc równocześnie i nieznacznie to ciało z siedziska. Usztywniacie przy tym ręce i zapieracie je na kierownicy. I porównywalną reakcję do tej z gwałtownego hamowania jeźdźcy wyobrażają sobie, gdy pomyślą o naciskaniu na strzemiona, by obciążyć je mocniej swoim ciężarem. Wyobrażają sobie, że dociskanie nogami usztywni ciało i podniesie je z siodła.

Prawidłowe zwiększanie ciężaru w strzemionach, to praca nóg porównywalna do pierwszej opisanej pracy hamowania samochodem. Delikatny ruch nogi na odcinku od kolana w dół. Jednak do dociskania „strzemionowego” hamulca nie możemy angażować stawów skokowych. Pracując stawami skokowymi jeździec dociskałby strzemiona w dół ale też równocześnie wypychał do przodu. „Strzemionowe” hamulce muszą być dociskane tylko w dół – idealnie pionowo w dół. Do tego dociskania uruchamiamy stawy kolanowe. Otwieramy je nieznacznie z tyłu nóg, pilnując jednocześnie, by nie podnieść kolan z klęczników. Pilnujemy też, by z przodu nóg nie dopuścić do prostowania się kolan. Wyobraźcie sobie jeszcze na koniec, że macie oba kolana zagipsowane w pozycji lekkiego zgięcia. Tym porównaniem nie chcę jednak sugerować, że ruch stawów kolanowych jeźdźca powinien być zablokowany. W młodości miałam zagipsowaną rękę w stawie łokciowym. Gips założono mi na złamaną i opuchniętą rękę. Kiedy opuchlizna zeszła, w gipsie zrobił się minimalny luz. Ten minimalny luz pozwalał na minimalny ruch łokcia. Taki minimalny ruch kolana w lekko poluzowanym gipsie wystarczy do zwiększenia ciężaru w strzemionach. Reasumując: jest to takie uczucie, jakbyście bardzo chcieli wyprostować kolana ale nie możecie. Ten ruch uniemożliwiają wam „gipsowe łupki”. Tyle tylko, że te łupki na kolanach to nic innego, jak tylko wasze świadome panowanie nad pracą nóg, a w szczególności nad pracą kolan.
Kto załapał, ręka w górę.
Olga Drzymała
Będzie mi bardzo miło jeżeli wesprzesz moją jeździecko-edukacyjną działalność i zostaniesz moim Patronem na Patronite.pl https://patronite.pl/olga-drzymala

Zachęcam też do obejrzenia krótkiego filmu instruktażowego dotyczącego w/w postu, który w skrócie obrazuje najczęściej popełniane przez jeźdźców błędy oraz jak je rozpoznać i ich unikać.
Cezar
https://youtu.be/1ss_OP1p0sw